Kościół Gotycki Wrzosowo

Pommersches Urkundenbuch. Tom VI
Nr 3958

Dnia 23 lutego 1263.

Wystawiono w Mierzynie, pow. Kołobrzeg.

Hermann, biskup kamieński, uposaża kościół we Wrzosowie czterema łanami i pastwiskiem tamże oraz dodaje kościołowi wsie Lubiechowo, Kłopotowo, Piotrowice, Jazy, Łykowo i Poło- mino. Wśród świadków nadania występuje ksiądz Mikołaj, proboszcz kapłicy na Górze Chełmskiej.

Hermann, biskup katedry kamieńskiej wszystkim, do których pismo niniejsze dojdzie, wieczne wspomożenie w Panu.

Tak czyny utrwala się pismem, aby powodu do sporu wszelakiego uniknąć i nie dać następcy sposobności do wnoszenia sprawy procesowej. Dlatego zachodzi potrzeba, iż chcemy uczynić wiadomym tak obecnym jak i przyszłym, że my, po troskliwym rozważeniu, kościołowi we wsi Wrzosowo tytułem uposażenia przekazujemy cztery łany gruntu i obszar w tejże wsi, który pospolicie pastwiskiem jest nazywany, z pełnym prawem i wolnością.

Ponadto z każdego łanu tejże wsi jedną miarę w zbożu według powszechnego prawa zwyczajowego tej ziemi pomienionemu kościołowi w celu nadania udzielamy. Aby zaś proboszcz, który stosownie do okoliczności w tymże kościele nastąpi, sprawom świeckim mniej oddany, Bogu mógł z większym pożytkiem służyć, wsie niżej wymienione, których nazwy takowe są: Lubiechowo, Kłopotowo, Piotrowice, Jazy, Łykowo, Połomino kościołowi uprzednio wzmiankowanemu podobnież przekazujemy, żeby za jego pośrednictwem przyjmowały sakramenty kościelne, a proboszczowi tegoż kościoła oddawały miarę pszenicy według prawa zwyczajowego całej ziemi i z każdego łanu obecnie należnego oraz ustalonego.

Przy tej naszej darowiźnie obecni byli: Gerard, skarbnik kościoła kołobrzeskiego, Hildebrand, kanonik tegoż kościoła, Mikołaj, proboszcz na górze Chełmskiej, Kazimierz, rycerz, Swantes, Tomeke oraz inni bardzo liczni duchowni i lennicy nasi.

Aby przeto względem tych spraw żadna skarga w przyszłości nie miała miejsca, niniejszy dokument pieczęcią naszą umocnić nakazujemy.

Wystawiono w Mierzynie roku pańskiego 1263, w najbliższy piątek przed drugą niedzielą wielkiego postu.

Pommersches Urkundenbuch. Tom VI

Nr 3958

1263 Februar 23 Marrin

Hermannus dei gratia Caminensis ecclesie episcopus omnibus, ad quos praesens scriptum pervenerit, solida- tum in domino sempiternum. Quoniam res gęsta manda- tur litteris, universae calumniae praevenitur materia nec datur litis occasio successori. Inde est quod notum esse volumus praesentibus et futuris, quod nos provida delibe- ratione ecclesiae in villa Fritzow assignamus pro dote qu- atuor mansos et aream in eadem villa, quae weideworth vulgariter dicitur, cum omni iure et libertate. Praeterea de quolibet manso villae ipsius mensuram unam praefatae ecclesiae secundum communem usum terrae duximus as- signandam. Ut autem plebanus, qui pro tempore in eadem ecclesia extiterit, secularibus minus intentus deo possit comodius famulari, villas subscriptas, quarum no- mina haec sunt, Lubbezow, Clapetow, Petervitz, laes, Ley- cowe, Pollemyn ecclesiae praelibatae similiter assignavi- mus, ut ab eadem recipiant ecclesiastica sacramenta et plebano ipsius solvant mensuram siliginis secundum con- suetudinem totius terrae de quolibet manso et hoc tempore debito et statuto. Huic facto nostro interfuerunt Ghe- rardus, thesaurarius ecclesiae Colbergensis, Hillebrandus, canonicus eiusdem ecclesie, Nicolaus, plebanus in Golme, Casimarus, miles, Swantes, Tomeke et alii quam plures clerici et fideles nostri. Ne autem super his postmodum nulla quaestio subsequatur, praesentem paginam nostro sigillo iussimus roborari. Datum Merin anno domini M^OCC^OLXIII°, feria sexta proxima antę dominica Remini- scere.

Jest to świątynia jednonawowa, na rzucie prostokąta, z wydzielonym prezbiterium – zakończonym trójbocznie (z otworami okiennymi zakończonymi ostrym łukiem). Od strony północnej dobudowana została niższa, prostokątna przybudówka, w której mieści się zakrystia.

Od strony zachodniej usytuowana jest prostokątna, trzykondygnacyjna wieża. Jej elewacje szczytowe znajdują się od strony północnej i południowej. Elementami podziału architektonicznego ścian wieży są symetryczne blendy, otwory okienne i małe otwory o formie otworów strzelniczych.

Dach kościoła nad nawą jest dwuspadowy, nad prezbiterium trójspadowy. Nad zakrystią i wieżą dwuspadowy. Wszystkie połacie dachowe pokryte dachówką karpiówką (nad wieżą krycie podwójne, nad nawą i prezbiterium pojedyncze). Ściany nawy i prezbiterium kościoła opinają przypory na niskich cokołach. Pomiędzy przyporami znajdują się duże, prostokątne otwory okienne, zakończone ostrym łukiem. Jedynie w prezbiterium jest wnęka okienna. Otwory okienne nawy są bez uskoków przy dolnej krawędzi. Ponad nimi znajduje się okno okrągłe. Wejście główne do kościoła usytuowane jest w portalu zachodnim wieży. Portal ma kształt prostokąta z czterema uskokami. Zamknięty jest ostrołukowym trójliściem. Portal boczny znajduje się we wschodnim przęśle nawy od strony południowej. Ma kształt prostokąta z podwójnym uskokiem (zamknięty półkoliście). Otwór drzwiowy do zakrystii (prostokątny) jest umieszczony w elewacji wschodniej.

Wnętrze kościoła

Wnętrze kościoła stanowi wieża oraz czteroprzęsłowa nawa, zakrystia i prezbiterium. Dolna kondygnacja wieży, nawa, prezbiterium oraz przybudówka przykryte są stropem. W nawie, wieży i zakrystii posadzki wykonane są z terakoty. W ścianie południowej znajduje się ostrołukowy portal (wejście na wieżę). Arkada zakrystii zabudowana jest ścianką drewnianą z przeszkloną górą. W zachodniej części nawy umiejscowiono drewniany, wsparty na kwadratowych słupach, chór muzyczny z organami. Drzwi główne do kościoła są prostokątne z dekoracją maswerkową wpisaną w łuk ostry. Drzwi łączące wieżę z nawą są prostokątne, zamknięte ostrym, łukiem a drzwi w portalu bocznym – prostokątne, zamknięte łukiem półpełnym i ozdobione dekoracją maswerkową.

Zabytki

Z dawnych dzieł sztuki niewiele zostało, ponieważ kościół podczas wojen XVII w. był wielokrotnie plądrowany. W 1883 roku wybudowano nowe organy z miejscem dla chóru.

Do bezcennych zabytków sztuki sakralnej, stanowiących od wieków wyposażenie tego kościoła i zachowanych do dziś, należą: chrzcielnica z drzewa dębowego z 1634 roku, drewniana barokowa ambona z figurami przedstawiającymi Apostołów (aktualnie przeniesiona do kościoła w Mierzynie).

Źródła.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Przemienienia_Pa%C5%84skiego_we_Wrzosowie

https://gdansk.fotopolska.eu

http://www.koszalin.ap.gov.pl